Một “nỗi bức xúc thầm lặng” của sinh viên bất ngờ bùng lên trên mạng xã hội, và câu chuyện tưởng nhỏ mà lại phơi bày rất nhiều điều về cách vận hành của một hệ thống quen thuộc: đâu đó luôn có thứ chênh lệch vô hình mà sinh viên – hay người dân – không bao giờ được thấy bảng kê.
Theo phản ánh, cùng tham gia chương trình A80 – sự kiện lớn kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 – sinh viên các trường khác nhận hỗ trợ 1,6 triệu đến 2 triệu, còn sinh viên của trường này chỉ nhận… 940.000 đồng. Không bảng kê. Không hóa đơn. Không giải thích rõ ràng. Thậm chí giấy ký nhận còn không ghi số tiền.
Một phong cách quản lý quen thuộc: điều gì ít quan trọng thì dài dòng thủ tục; còn điều gì quan trọng – như tiền – thì lại “đơn giản hóa tối đa”.
Sinh viên đặt ba câu hỏi rất đời thường nhưng cũng rất sắc bén:
- Ký giấy mà không ghi số tiền – có đúng quy định?
Nếu đúng thì thật lạ. Nếu không đúng thì càng khó hiểu hơn. - Cùng một chương trình, cùng tập luyện như nhau, tại sao chênh lệch gần gấp đôi?
Ai quyết định? Tiêu chí gì? Dựa trên đâu? - Có trường nào cũng “bất ngờ” giống họ không?
Hay đây là chuyện chỉ xảy ra ở những nơi sinh viên không có điều kiện lên tiếng?
Những câu hỏi này chính là điều khiến người lớn lúng túng nhất: nó quá hợp lý.
Một sinh viên Cao đẳng Du lịch Hà Nội trả lời phỏng vấn Dân trí cũng nói: sinh viên các trường khác tập đúng như vậy, thậm chí cùng đội hình, cùng thời gian. Vậy mà tiền hỗ trợ chênh lệch rõ rệt. Không ai cần phải suy đoán sâu xa để thấy sự bất bình đẳng ngay trước mắt.
Hiệu trưởng nhà trường cho biết sẽ tổ chức đối thoại với sinh viên vào ngày 1/12. Một cuộc đối thoại mà nhiều người hy vọng không chỉ dừng lại ở việc “giải thích cho xong”, mà phải làm sáng tỏ cách chi – cách tính – và quan trọng nhất: minh bạch.
Nhưng câu chuyện này không phải chỉ là chuyện tiền hỗ trợ. Nó là lát cắt phản chiếu một vấn đề lớn hơn: sự mập mờ trong các khoản chi công, đặc biệt là trong những hoạt động mang tính nghi lễ và phô trương.
Các chương trình diễu binh, lễ hội lớn như 30/4, 2/9, A80… thường được biết đến với kinh phí khổng lồ – nhưng hiếm khi được công bố chi tiết. Mọi sự “hào nhoáng” đều rực rỡ trên sân khấu, còn con số thật thì lặng lẽ sau cánh gà. Khi chi phí tổ chức đã không minh bạch, thì chuyện vài trăm nghìn hỗ trợ sinh viên bị “thiếu hụt” trở thành… bình thường đến mức đáng buồn.
Người dân có thể chấp nhận một lễ diễu binh tốn kém. Nhưng người ta không thể chấp nhận việc những người lao động – ở đây là sinh viên – lại nhận mức hỗ trợ thấp hơn một cách khó hiểu, trong khi chính họ là người góp công sức để tạo nên những màn trình diễn hoành tráng đó.
Câu chuyện 940.000 đồng không chỉ là chuyện thiếu hay đủ. Nó là cảm giác bị xem nhẹ, bị bỏ quên, bị xem như những nhân tố “điền vào chỗ trống” cho các sự kiện lớn. Và sự bức xúc này không phải vì 600.000 đồng chênh lệch, mà vì 600.000 đồng đó không biết đi đâu.
Một đất nước chỉ phát triển bền vững khi những khoản nhỏ nhất cũng được minh bạch, khi những người trẻ – tầng lớp đang gánh tương lai – không phải nghi ngờ về sự công bằng ngay từ những trải nghiệm đầu đời.
Bởi vì, đôi khi, niềm tin mất đi đâu phải vì những khoản tiền lớn – mà vì những khoản nhỏ không được giải thích tử tế.
Thu Phương – Thoibao.de
