Nước rút rồi.
Chỉ còn lại bùn non bám đến tận nóc, mấy tấm mái tôn cong queo, những bức tường nứt toác, đổ sập, và những tấm di ảnh đặt vội trên bàn thờ dựng tạm giữa căn nhà chẳng còn ra hình căn nhà.
Người mất thì không bao giờ trở về nữa.
Tài sản chắt chiu cả một đời – từng viên gạch, từng bao lúa, từng chiếc xe – bị lũ cuốn đi gọn trong một đêm. Gia đình tan nát, nhà cửa tiêu điều, ruộng vườn trống trơn như chưa từng có bàn tay người.
Ai sẽ đền bù cho dân?
Thủy điện xả lũ ầm ầm như trút bỏ trách nhiệm, rồi ung dung ra một câu thần chú: “Đúng quy trình.”
Đúng quy trình – nhưng là quy trình nào cho phép nhấn chìm hàng trăm nghìn con người trong cảnh trắng tay?
Quy trình nào cho phép nước cuốn phăng cả mạng người như rác rưởi?
Quy trình nào biến dân thành vật hi sinh năm này qua năm khác mà vẫn được ký tên là “an toàn”, “kiểm soát được”?
Tội thì không ai nhận.
Trách nhiệm thì không ai đứng ra gánh.
Còn thiệt hại? Đương nhiên là dân gánh.
Lạ lùng thay:
Khi thu thuế, thu phí, thu đủ thứ… thì không quên một ai.
Đến lúc dân mất sạch, thì không ai liên quan.
Người dân hỏi:
Ai đứng ra bồi thường cho những căn nhà bị san phẳng, chỉ còn cái nền trơ trọi?
Ai chịu trách nhiệm cho những sinh mạng bị nước lũ nuốt chửng giữa đêm?
Câu trả lời là… im lặng.
Im lặng trong tiếng khóc, trong mùi nhang mới thắp, trong những cánh đồng bỏ hoang vì chẳng còn vốn mà gieo nữa.
Thay vào đó là những cuộc họp tổng kết thật dài, những văn bản “rút kinh nghiệm” thật dày, những lời hứa “khắc phục hậu quả” thật hay.
Nhưng hậu quả thì dân tự khắc phục,
còn người gây ra hậu quả thì vẫn yên vị ghế êm, phòng lạnh, xe công đưa đón.
Rồi năm sau, liệu có khác không?
Hay lại thêm một mùa lũ nữa, thêm một bản danh sách thương vong, thêm những mái nhà trôi dạt?
Chúng ta sẽ lại lặp đi lặp lại cái vòng luẩn quẩn quen thuộc:
Lũ về – thủy điện xả – dân chết – dân trắng tay – rồi tất cả chìm vào quên lãng.
Bao nhiêu năm tằn tiện mới cất được một mái nhà, mới mua được một chiếc xe, mới tích cóp được một mùa lúa…
Để rồi chỉ một đêm, nước cuốn đi sạch, như chưa từng tồn tại.
Những mất mát ấy không thể đo bằng tiền.
Còn mạng người – thì chẳng có thứ gì trên đời này trả lại được.
Thu Phương – Thoibao.de
