Vụ án Trịnh Văn Quyết – cựu Chủ tịch Tập đoàn FLC lại tiếp tục gây rúng động công luận, khi phiên Tòa phúc thẩm lại xuất hiện những đề xuất rất bất thường.
Theo đó, luật sư đã đưa ra đề nghị Hội đồng Xét xử xử phạt tiền thay cho án tù, còn gia đình kiến nghị tuyên án bằng thời gian tạm giam khoảng hai năm với lý do sức khỏe và “đã khắc phục hậu quả”.
Đáng chú ý, luật sư và gia đình ông Quyết đưa ra một loạt lập luận để xin giảm án cho ông này, do bị cáo đã khắc phục toàn bộ hậu quả. Thậm chí “nộp thừa” hơn 20 tỷ đồng và có hơn 5.000 bị hại đã làm đơn xin giảm nhẹ hình phạt; cũng như do bị cáo có bệnh lý nghiêm trọng.
Giới chuyên gia ngay lập tức đã bày tỏ sự lo ngại, đây là một tiền lệ “cực kỳ” nguy hiểm – khi sự giàu có và mối quan hệ có thể thay thế được cho cán cân công lý và pháp luật của nhà nước. Đồng thời đặt câu hỏi, việc cố ý nộp thừa 20 tỷ đồng xuất phát từ sự thiện chí hay chí là món tiền khổng lồ để mua vé “miễn tù”?
Công luận thấy rằng, không thể phủ nhận, việc khắc phục hậu quả là hành vi tích cực, nhưng có nên để “nộp thừa tiền 20 tỷ” trở thành cơ sở thay cho 21 năm tù hay không?
Nếu câu trả lời là “có”, thì nghĩa là pháp luật Việt Nam dưới thời của Tổng Bí thư Tô Lâm bây giờ đã biến chất thành một hệ thống luật pháp có thể chuộc tội bằng tiền mặt.
Nghĩa là, những kẻ ăn cắp nhờ tham nhũng, hay lừa đảo có thể “mua lại” sự tự do bằng một khoản chi phí được thương lượng.
Đây là điều nguy hiểm không chỉ về mặt pháp lý, mà còn về mặt đạo đức xã hội. Bởi lẽ, nguyên tắc phạt tiền thay cho án tù không có chỗ trong các vụ án đặc biệt nghiêm trọng.
Trong khi đó, Trịnh Văn Quyết bị tuyên án sơ thẩm 21 năm tù với 2 tội danh cực kỳ nghiêm trọng: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, và thao túng chứng khoán.
Tội trạng không chỉ phức tạp, có tổ chức, mà còn gây hậu quả nghiêm trọng, và gây ảnh hưởng xấu đến hệ thống tài chính – chứng khoán của quốc gia.
Do đó, dù đã khắc phục thiệt hại, việc áp dụng phạt tiền thay tù là trái với nguyên tắc xét xử và có dấu hiệu phá vỡ tính răn đe của pháp luật. Việc có đến khoảng 5.000 bị hại đồng loạt xin giảm án là một yếu tố bất ngờ, nhưng về mặt pháp lý, đây chỉ là tình tiết giảm nhẹ.
Nếu mọi vụ án đều có thể kết thúc “êm đẹp” nhờ lá đơn tập thể, thì công lý sẽ biến mất. Đặc biệt trong các vụ án kinh tế, thì bị hại có thể mua sự đồng thuận đó bằng tiền.
Gia đình ông Trịnh Văn Quyết còn đề nghị, tòa tuyên mức án chỉ bằng thời gian tạm giam khoảng 2 năm với lý do mắc bệnh “nguy hiểm” có thể sắp tử vong. Nhưng pháp luật chỉ cho phép tạm đình chỉ chấp hành án chứ không phải là căn cứ để giảm hẳn hình phạt như đề nghị.
Những người giàu có luôn có cơ hội “thoát án” bằng cách có bệnh nặng, đây là điều hết sức phổ biến nhất là ở Việt nam, khi những gì không thể mua được bằng tiền thì… sẽ mua được bằng “rất nhiều tiền”.
Công luận đặt câu hỏi, những người phạm tội nhỏ trộm cắp vài triệu nhưng không có tiền để “chạy án” thì vẫn bị phạt tù. Vậy tại sao một doanh nhân lớn, như Trịnh Văn Quyết với hai trọng tội lại có thể hy vọng “thoát án” vì đã trả lại tiền?
Vụ án Trịnh Văn Quyết không chỉ là thước đo bản lĩnh của hệ thống tư pháp, mà còn là thử thách của một nền pháp trị thực sự. Đó là, phải đảm bảo nguyên tắc mọi người phải bình đẳng trước pháp luật.
Công lý không phải là món hàng để mặc cả, nếu muốn chế độ bền vững, thì bắt buộc nhà nước và pháp luật phải công bằng với tất cả mọi người.
Nếu những người giàu có và quyền lực có thể “nộp 20 tỷ đồng” như Trịnh Văn Quyết để thương lượng hình phạt, thì đây không thể coi là luật pháp quốc gia. Mà đó là hệ thống “luật rừng” chỉ tồn tại trong các băng đảng cướp.
Trà My – Thoibao.de
