Nếu trước đây, những vụ cán bộ, quan chức tham ô vài chục triệu, gây thất thoát vài trăm triệu đồng là đủ để dư luận dậy sóng, báo chí làm ầm lên… thì nay, những con số ấy đã trở nên quá nhỏ bé so với thực tế. Tham ô, nhận hối lộ hàng trăm tỷ, hàng chục triệu USD – lại xảy ra thường xuyên. Vụ “chuyến bay giải cứu”, vụ Kit test Việt Á… không chỉ dính tới cán bộ nhỏ, mà cả bộ trưởng, thậm chí ủy viên Bộ Chính trị như Đinh La Thăng cũng “sa lưới”.
Dù cơ quan chức năng vẫn tiếp tục đưa ra ánh sáng những vụ án tham nhũng, nhưng dư luận dường như đã “trơ”, đã “bình thản”. Người dân không còn cảm xúc như trước. Khi quan chức to đến rất to bị bắt, khi thất thoát lên đến hàng ngàn tỷ đồng – người ta chỉ biết… cười nhạt.
Tệ nạn hàng giả cũng vậy. Không chỉ là một vài món hàng lặt vặt, mà là thuốc tân dược, thực phẩm, hàng tiêu dùng… sản xuất giả với quy mô lớn. Câu hỏi không còn là “cái gì bị làm giả?” mà là: “có còn gì chưa bị làm giả?”
Không chỉ hàng giả, mà bằng cấp giả, học vị giả cũng tràn lan. Và rồi người ta cũng bắt đầu… trơ.
Tại sao người dân lại trở nên thờ ơ, cảm xúc tuột dốc trước nạn tham nhũng và hàng giả?
Đây không phải là vô cảm bẩm sinh, mà là hệ quả của một tiến trình dài: mất niềm tin, mỏi mệt đạo đức, kiệt sức tinh thần. Khi phản ánh mà không thay đổi được gì. Khi công lý bị xem là trò đùa. Khi quá nhiều người bị bịt miệng, bị đe dọa nếu dám lên tiếng. Khi “sống khôn” nghĩa là “sống im”.
Và vì thế, người ta dần quen với sai trái. Cảm xúc bị đóng băng. Lý trí dần tê liệt. Và xã hội – rơi vào trạng thái “bình thường hóa cái sai”.
Người dân không phải không quan tâm. Chỉ là họ đã quá mệt.
Sự trơ lì trước bất công là dấu hiệu của một dân tộc đang bị rút kiệt tinh thần – chứ không phải một dân tộc không còn lương tri.
Mới chỉ 50 năm dưới chế độ cộng sản, mà lòng dân đã kiệt quệ đến thế. Liệu con đường phía trước – còn lại gì cho tương lai đất nước?
Lão Thất
