Trong những năm gần đây, hàng loạt lãnh đạo cấp cao thuộc Bộ Y tế bị khởi tố hoặc kết án đã khiến dư luận đặt câu hỏi: vì sao dù hệ thống xảy ra nhiều vụ bê bối nghiêm trọng nhưng Bộ trưởng Đào Hồng Lan, vẫn không hề hấn gì.
Sự việc càng được chú ý sau khi Cơ quan Điều tra Bộ Công an công bố điều tra vụ án nhận hối lộ tại Cục An toàn thực phẩm, với con số hơn 30 cán bộ từ trung ương đến địa phương bị khởi tố.
Việc hai đời Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, cùng một Cục phó và hàng chục chuyên viên bị bắt, cộng với chuỗi sai phạm kéo dài, liên quan đến việc cấp giấy phép, liên kết với doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng giả v.v…
Trong bốn năm qua, theo thông tin từ cơ quan điều tra và báo chí nhà nước, đã có ít nhất 11 lãnh đạo cấp vụ, cục và cả các Bộ trưởng tiền nhiệm bị xử lý hình sự.
Nhiều vụ việc liên quan đến thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thiết bị y tế kém chất lượng…, đã gây thiệt hại lớn cho người tiêu dùng và làm suy giảm niềm tin xã hội vào ngành y tế.
Điêu đó đã khiến công luận đặt câu hỏi về trách nhiệm chính trị của người đứng đầu Bộ Y tế – bà Đào Hồng Lan trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Đáng chú ý, trước khi bị khởi tố, và bắt giam Cục trưởng Trần Việt Nga từng phát biểu mạnh mẽ về đạo đức công vụ khi bà này đã lên án hành vi sản xuất hàng giả, và coi đó là lời cảnh tỉnh cho ngành.
Tuy nhiên, khi hàng loạt cán bộ cấp dưới đã bị khởi tố, nhưng không hiểu lý do vì sao Bộ trưởng Đào Hồng Lan vẫn không bị nhắc đến trong bất kỳ kết luận hay thông tin điều tra nào khiến công luận không khỏi nghi ngờ: Ai là kẻ đứng sau chống lưng?
Theo giới phân tích, có ba lý do có thể lý giải hiện tượng này. Thứ nhất, phần lớn các sai phạm xảy ra trong giai đoạn trước khi bà Lan nhậm chức, kéo dài từ 2015 đến 2021.
Việc xác định trách nhiệm pháp lý chỉ có thể đặt lên những người có hành vi hoặc chỉ đạo liên quan trực tiếp trong thời kỳ đã xảy ra sai phạm.
Thứ hai, hệ thống quản lý ngành y tế vốn được phân cấp mạnh theo dạng “Bộ quản lý chuyên môn; Cục thực thi Sở triển khai”, dẫn đến tình trạng một Bộ trưởng do không có chuyên môn như bà Lan, nên không nắm được vấn đề.
Thứ ba, trong bối cảnh chính trị hiện nay, khi Bộ Y tế đang lâm vào tình trạng khủng hoảng lãnh đạo, nên việc xử lý cán bộ cấp cao hay đối với chức danh Bộ trưởng là vấn đề phải thận trọng để không ảnh hưởng tới sự hoạt động của bộ máy.
Tuy nhiên, khi ngành y tế liên tục xảy ra bê bối, thì người đứng đầu Bộ Y tế không thể thoái thác trách nhiệm chính trị là điều cần phải được xử lý và làm rõ.
Sự “bình an vô sự” của Bộ trưởng Đào Hồng Lan đã khiến công luận đặt câu hỏi, và yêu cầu có lời giải thích rõ ràng về những biện pháp kiểm tra, giám sát…, đã được thực hiện để chấm dứt tình trạng tham nhũng kéo dài trong ngành.
Câu hỏi vì sao Bộ trưởng Lan vẫn đứng ngoài mọi biến động trong khi hệ thống Y tế bên dưới vẫn liên tục đổ vỡ sẽ tiếp tục được đặt ra, cho đến khi ngành y tế chứng minh được sự thay đổi căn bản trong quản trị và minh bạch thông tin.
Công luận đặt câu hỏi vì sao chiến dịch chống tham nhũng của Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần tuyên bố “không có vùng cấm”, nhưng Bộ trưởng Đào Hồng Lan vẫn không bị nhắc tên dù hàng loạt sai phạm nghiêm trọng diễn ra trong hệ thống.
Phải chăng, do mô hình quản lý đã khiến trách nhiệm pháp lý khó có thể áp lên Bộ trưởng? Tuy vậy, câu hỏi về trách nhiệm chính trị của người đứng đầu của ngành Y tế vẫn vẫn cần được làm rõ cho thỏa đáng.
Trà My – Thoibao.de
