Ngày 16/6, tại nghị trường Quốc hội, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã ca ngợi, “việc Đảng và Quốc hội thống nhất miễn học phí phổ thông là thể hiện sự ưu việt của chế độ”.
Phát biểu vừa kể của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đang gây tranh cãi, và công luận lại đặt ra một câu hỏi: Nếu đây là sự ưu việt, thì vì sao đến năm 2025, Việt Nam vẫn chưa thực hiện nổi điều mà hầu hết các quốc gia trên thế giới đã làm từ hàng thập kỷ trước?”
Trên thực tế, học sinh ở Việt Nam đặc biệt ở các vùng nông thôn không chỉ vẫn đang phải đóng học phí, mà còn bị thu nhiều loại phụ phí “tự nguyện” khác mà nhà trường đòi hỏi.
Nếu miễn học phí đã được thống nhất, thì tại sao Nhà nước Việt nam chưa thể chế hóa thành luật để đưa vào áp dụng?
Việc Bộ trưởng Sơn gọi là “ưu việt” khi một chủ trương chưa cụ thể hóa thành Luật để bảo đảm thì chẳng khác nào đánh tráo khái niệm giữa ý tưởng chính trị và chính sách đã thành hiện thực.
Tại sao một đất nước gần 100 triệu dân, mỗi năm thu hàng triệu tỷ đồng từ thuế lại không đủ khả năng miễn học phí phổ thông như hàng trăm quốc gia khác trên thế giới?
Câu trả lời nằm ở chính hiệu quả quản trị quốc gia quá yếu kém, và do ngân sách Nhà nước thất thoát quá lớn. Theo báo cáo của Chính phủ mỗi năm đã có hàng trăm nghìn tỷ đồng bị thất thoát, sử dụng sai mục đích, do tham nhũng.
Trong khi đó, chi ngân sách lại bị chi phối bởi bộ máy công quyền cồng kềnh, hoạt động thiếu hiệu quả. Nếu ngân sách được sử dụng minh bạch, công bằng và hiệu quả, thì miễn học phí phổ thông là hoàn toàn khả thi.
Không cần phải xem là “thành tựu vĩ đại” như, cựu Bộ trưởng Giáo dục Nguyễn Thiện Nhân mới đây đã phát ngôn “lạc quan” khi nói rằng Việt nam là những quốc gia đâu tiên “sắp” tiến hành miễn phí giáo dục.
Trong khi đã từ lâu, trên thế giới đã xem giáo dục phổ thông miễn phí là nền tảng bắt buộc của một nhà nước pháp quyền hiện đại và công bằng.
Muốn nói đến sự “ưu việt”, thì trước hết trẻ em được đi học mà không cần đóng bất kỳ các loại chi phí nào, như Thái Lan là một ví dụ.
Hồng Lĩnh – Thoibao.de
