Trên cương vị Tổng Bí thư, ông Tô Lâm được đánh giá là một nhân vật nhiều quyền lực bậc nhất Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, quyền lực trên danh nghĩa không đồng nghĩa với khả năng thực thi quyền lực trên thực tế.
Quá trình thăng tiến thần tốc của ông Tô Lâm với những nghi ngờ về tính chính danh, sự đồng thuận trong Đảng, và đặc biệt là phản ứng từ lực lượng tướng lĩnh trong Quân đội.
Đặc biệt, trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay, yếu tố sự đồng thuận tập thể luôn đóng vai trò then chốt. Tham vọng thâu tóm trọn quyền lực trong tay một cá nhân, luôn là điều nhạy cảm và khó có thể được chấp nhận.
Trong bối cảnh hiện tại, sự vươn lên của Tổng Bí thư Tô Lâm đang vấp phải các lực cản mang tính chiến lược từ bên trong nội bộ, cũng như từ bên ngoài. Điều đó, đã khiến cho các nỗ lực củng cố quyền lực của ông Tô Lâm đã và đang gặp rất nhiều các thách thức.
Một câu hỏi đặt ra, đó là, nhóm quyền lực nào đang chi phối chính trường Việt nam trước Đại hội Đảng lần thứ 14; Và liệu ông Tô Lâm có thể giữ vững chiếc ghế Tổng Bí thư giữa cơn sóng ngầm chính trị nội bộ và áp lực đối ngoại ngày càng gia tăng?
Theo giới thạo tin, tối ngày 20/4/2025 trong chương trình nghệ thuật “Đất nước trọn niềm vui” do Quân ủy Trung ương phối hợp Bộ Quốc phòng tổ chức, có sự hiện diện của Tổng Bí thư. Đáng chú ý, Chủ tịch nước Lương Cường lại vắng mặt không rõ lý do.
Đây, không còn là chuyện bình thường, mà nó đang phản ánh một trật tự quyền lực đang tái cấu trúc âm thầm nhưng quyết liệt. Theo giới thạo tin, có nhiều dấu hiệu cho thấy Chủ tịch Nước Lương Cường sẽ là “quân bài” dự trữ trong cơ cấu nhân sự “chủ chốt” của ban lãnh đạo Việt nam.
Những thông tin “rò rỉ” từ Hội nghị Trung ương 11 – Khóa 13 vừa qua cho thấy, Quân đội đang giành lại lợi thế đáng kể trên bàn cờ chính trị. Với việc Đại tướng Phan Văn Giang được cho là một ứng viên sáng giá cho vị trí Chủ tịch nước sau Đại hội XIV.
Đây là, dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy phe Quân đội đã sẵn sàng trở lại với “ghế lớn” để cân bằng cán cân quyền lực trong nội bộ Đảng. Cùng lúc đó, 2 gương mặt thân tín của Tổng Bí thư Tô Lâm, là các ông Trần Lưu Quang và Hoàng Xuân Chiến đã không có tên trong danh sách cơ cấu Bộ Chính trị.
Trong khi, ban lãnh đạo Bắc Kinh – một đối tác chiến lược lớn nhất, và là thế lực có thể chi phối chính trị của Việt Nam, vẫn đang giữ khoảng cách nhất định với ông Tô Lâm.
Với lý do, Bắc Kinh không mấy hào hứng với một nhà lãnh đạo Việt nam có xu hướng ngả quá về phương Tây và Hoa kỳ. Trong bối cảnh Trung Quốc đang rất cần Hà nội giữ vai trò cầu nối trong cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung tại khu vực Biển Đông và Đông Nam Á.
Dưới thời ông Nguyễn Phú Trọng, mô hình nhất thể hóa Tổng Bí thư và Chủ tịch nước được Bắc kinh ủng hộ và chấp. Tuy nhiên, đó là vấn đề ngoại lệ – không phải tiền lệ.
Lâu nay, ông Tô Lâm đã bị một số đông các lãnh đạo cấp cao trong đảng đánh giá rằng là người không có đủ tư cách để đảm trách chức vụ Tổng Bí thư.
Trong hệ thống chính trị Việt Nam, sự đồng thuận nội bộ quan trọng hơn cá nhân tài năng, đây cũng chính là lý do ông Tô Lâm không có được sự hậu thuẫn tuyệt đối từ các phe nhóm trong Đảng.
Đây cũng chính là lý do, tại thời điểm hiện nay, có thể khẳng định ông Tô Lâm đang là một Tổng Bí thư “đầy quyền lực”, nhưng không có “toàn quyền”.
Dưới áp lực từ 3 phía: Quân đội, Trung Quốc và các phe cánh trong nội bộ Đảng, đã buộc ông Tô Lâm đang phải điều chỉnh chiến lược, từ việc mở rộng quyền lực sang bảo toàn vị trí Tổng Bí thư.
Theo giới phân tích, nếu Tổng Bí thư Tô Lâm vẫn không xây dựng được sự đồng thuận rộng rãi trong đảng. Thì, việc củng cố quyền lực cá nhân đều có thể bị “đảo chiều” chỉ sau một kỳ Hội nghị Trung ương.
Tại thời điểm hiện nay, chiếc ghế Tổng Bí thư vẫn nằm trong tay ông Tô Lâm, nhưng câu hỏi giờ đây đã khác trước. Nó không còn là “ông ta có giữ được hay không?”, mà bây giờ là “ông ấy có thực sự nắm được bao nhiêu phần quyền lực từ chiếc ghế đó?”
Và khả năng cao nhất có thể là, ông Tô Lâm sẽ không thể tiếp tục nhiệm kỳ Tổng Bí thư sau Đại hội Đảng lần thứ 14. Chúng ta hãy cùng chờ xem.
Trà My – Thoibao.de
